U Narodnom muzeju u Beogradu započet je razvoj arheologije u Srbiji. Muzej je bio inicijator ne samo prvih arheoloških iskopavanja, već i istraživanja većine najznačajnijih lokaliteta na ovim prostorima, poput Vinče, Viminacijuma, Gamzigrada, Stobija, Caričinog grada, Pločnika i drugih. Od kraja 19. veka do danas, arheološka istraživanja su bila i ostala jedna od najvažnijih aktivnosti Narodnog muzeja. Prvenstveno zahvaljujući istraživanjima, Muzej je formirao svoje arheološke zbirke – najbogatiju riznicu pokretnih arheoloških nalaza u Srbiji. Takođe, postignuti su i brojni važni rezultati koji doprinose razvoju srpske i svetske arheologije.
Narodni muzej danas sprovodi arheološka istraživanja na lokalitetima iz različitih perioda, od paleolita do srednjeg veka, samostalno ili u saradnji sa drugim institucijama iz zemlje i inostranstva.