Izložba TREBENIŠTE. 105 godina od otkrića nekropole Trebenište (1918-2023) nastala je kao nastavak važne međunarodne saradnje tri velike i značajne institucije – Nacionalnog arheološkog instituta sa muzejem Bugarske akademije nauka (NAIM BAN), Arheološkog muzeja Republike Severne Makedonije u Skoplju i Narodnog muzeja Srbije, sa ciljem da obeleže važan jubilej otkrića nekropole Gorenci nedaleko od Ohridskog jezera, poznate kao nekropola Trebenište.

Prilikom slučajnog otkrića 1918. godine od strane bugarskih vojnika u Makedoniji, pronađen je arheološki materijal (grobovi I–VII) se čuva u Nacionalnom arheološkom institutu sa Muzejom bugarske Akademije nauka u Sofiji. U periodu od 1930. do 1938/9. godine, akademik Nikola Vulić radio je prva sistematska istraživanja nekropole (grobovi VIII–XIII i tzv. Siromašni grobovi), čiji se nalazi danas se čuvaju u Narodnom muzeju Srbije. Materijal sa kasnijih istraživanja, iz 1953/1954. i 1972. godine, sa lokaliteta Suva Češma, Tri Čeljusti i Vrtuljka (tzv. Siromašni grobovi) kao i sa najnovijih istraživanja Gorne Porte u Ohridu iz 2002. godine, čuva se u muzejima u Skoplju i Ohridu. Izložbu prati i bogato ilustrovana monografija na engleskom jeziku čiji su autori brojni stručnjaci iz Bugarske, Severne Makedonije, Srbije i Češke, koja je ujedno i katalog izložbe.

Nakon izložbe koja je obeležila vek postojanja Trebeništa, predstavljene u Arheološkom muzeju Makedonije 2019. godine, kulturno blago koje se nalazi u zbirkama muzeja partnera u ovom projektu, biće objedinjeno i predstavljeno na izložbi koja se otvara 9. oktobra u 18 časova u Nacionalnom arheološkom muzeju u Sofiji.