Briga o arheološkim, umetničkim, numizmatičkim i istorijskim predmetima koji se nalaze u fondu Narodnog muzeja, kao i o dokumentarnoj građi, sprovodi se i kroz veoma važnu delatnost Centra za konzervaciju Narodnog muzeja. Aktivnosti Centra za konzervaciju obuhvataju planirane, koordinirane i ujednačene aktivnosti preventivne i kurativne konzervacije, kao i istraživanje kulturnih dobara. Stalna briga o muzejskoj građi, sistem mera za obezbeđenje uslova za čuvanje, rukovanje, izlaganje, pakovanje i transport muzejskih predmeta kojima se svi rizici po muzejsku građu svode na minimum, osnova je pristupa Narodnog muzeja konzervaciji. Konzervatorski i restauratorski zahvati sprovode se na odabranoj muzejskoj građi jedino sa ciljem zaštite od propadanja, radi održavanja i boljeg sagledavanja predmeta.
Početak sistemske brige i zaštite nasleđa u Srbiji vezan je za 1844. godinu, kada je osnovan Narodni muzej, i kada je posebnim aktom o zaštiti spomenika drevnosti postavljen temelj pravne zaštite spomenika kulture. Prvi radovi Muzeja koji mogu da se prepoznaju kao savremeni postupci konzervacije, vezani su za pripreme izložbi, kada je Muzej tražio pomoć od istaknutih umetnika. Postoje podaci da su u tom pogledu sa Muzejem sarađivali Steva Todorović (1868) i Đorđe Krstić (1881). Dugo vremena su u Muzeju, uz redovne poslove obavljani i oni vezani za zaštitu fonda: primer je Ante Mudrovčić, koji je uz svoje redovne poslove poslužitelja i domaćina zgrade, te pisara, bio i preparator, crtač i livac u gipsu, te pomagao u pripremi i organizaciji izložbi. U to vreme izvršeno je i prva stručna zaštita kulturnog dobra van Muzeja: ikonostas manastira Blagoveštenje premešten je u Narodni muzej radi izlaganja 1908. godine.
Prva konzervatorsko-restauratorska laboratorija pri Narodnom muzeju osnovana je 1927. godine, i u njoj je prvi restaurator bio vajar Risto Stijović. Od tada su u ovoj skromnoj preparatorskoj radionici i slikarskom atelju, stalno ili povremeno, radili i Paško Vučetić, Svetislav Strala, Vasa Pomorišac i drugi poznati umetnici. U Muzeju kneza Pavla, nakon adaptacije zgrade Novog dvora, u suterenu su dobijene prve dobro organizovane konzervatorske laboratorije, a u Muzeju je među petnaest zaposlenih bilo dva preparatora. Sa preseljenjem Narodnog muzeja u današnju zgradu, stvoreni su uslovi i za dinamičniji razvoj konzervatorskih radionica, koje se, nakon 1966. godine, transformišu u moderno i veliko Odeljenje za konzervaciju arheoloških predmeta i Atelje za restauraciju umetničkih dela, koje je dugo vremena uspešno vodio Milorad Medić. U to vreme postavljaju se temelji danas obavezne sveobuhvatne zaštite, koja je uključivala i osnivanje istraživačke laboratorije i multidisciplinarni pristup konzervaciji. Kao pionir u mnogim aspektima muzejskog rada u Srbiji, Narodni muzej je još 1975. godine otvorio i prvu terensku konzervatorsku laboratoriju, na Karatašu, u okviru velikih arheoloških istraživanja na Đerdapu.
Danas u Centru za konzervaciju postoji više radionica za konzervaciju u kojima se tretiraju predmeti od neorganskih i organskih materijala (keramika, staklo, metal, kost, ćilibar, kamen) i umetnička dela rađena na drvetu, platnu ili papiru, umetničku stolariju, umetničke ramove i njihovu pozlatu. Narodni muzej osim brige o svom fondu, radi i na kulturnim dobrima iz drugih muzeja i ustanova, kao i iz privatnih zbirki.
Pročitajte više
